جرم جاسوسی رایانه ای
- دسته بندی : جرایم رایانه ای
- انتشار : ۲۶ مهر ۱۴۰۲
- مدت مطالعه :
- 843 بازدید

عنصر قانونی جرم جاسوسی رایانه ای
ماده 3 قانون جرایم رایانه ای مصوب 1388/03/05 (ماده 731 قانون مجازات اسلامی -تعزیرات)
هرکس به طور غیرمجاز نسبت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود، به مجازاتهای مقرر محکوم خواهد شد:
الف) دسترسی به داده های مذکور یا تحصیل آنها یا شنود محتوای سری در حال انتقال، به حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از بشصت میلیون (۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا صد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات.
جزای نقدی مندرج در این ماده به موجب مصوبه مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۵ هیات وزیران به شصت میلیون (۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا صد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تعدیل شد.
ب) در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای اشخاص فاقد صلاحیت، به حبس از دو تا ده سال.
ج) افشاء یا در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها، به حبس از پنج تا پانزده سال.
تبصره ۱– داده های سری داده هایی است که افشای آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه می زند.
تبصره ۲– آئین نامه نحوه تعیین و تشخیص داده های سری و نحوه طبقه بندی و حفاظت آنها ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط وزارت اطلاعات با همکاری وزارتخانه های دادگستری، کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
عنصر مادی جرم جاسوسی رایانه ای
برای تحقق جرم جاسوسی رایانه ای موارد ذیل شرط است :
- داده ها باید سری باشد. (قانونگذار در تبصره 1 ماده فوق داده های سری را تعریف کرده است و آن عبارت است از : داده هایی که افشای آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه می زند)
- داده ها در حال انتقال یا بصورت ذخیره شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده باشد.
بند الف شامل 5 فعل مجرمانه به شرح ذیل می باشد :
- دسترسی به داده های سری درحال انتقال
- دسترسی به داده های سری ذخیره شده
- تحصیل داده های سری در حال انتقال
- تحصیل داده های سری ذخیره شده
- شنود داده های سری درحال انتقال (شنود صرفا نسبت به داده های در حال انتقال صورت می گیرد نه داده های ذخیره شده)
بند ب شامل 2 فعل مجرمانه به شرح ذیل می باشد :
- در دسترس قراردادن داده های سری درحال انتقال برای اشخاص فاقد صلاحیت
- در دسترس قراردادن داده های سری ذخیره شده برای اشخاص فاقد صلاحیت
توجه داشته باشیم که در بند ب منظور از اشخاص فاقد صلاحیت، غیر از سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها می باشد زیرا دولت بیگانه و عاملان آنها مشمول بند ج می شود.
بند ج شامل 4 فعل مجرمانه به شرح ذیل می باشد :
- در دسترس قراردادن داده های سری درحال انتقال برای بیگانه یا عامل آنها
- در دسترس قراردادن داده های سری ذخیره شده برای بیگانه یا عامل آنها
- افشا داده های سری در حال انتقال برای بیگانه یا عامل آنها
- افشا داده های سری ذخیره شده برای بیگانه یا عامل آنها
عنصر معنوی جرم جاسوسی رایانه ای
جرم جاسوسی رایانه ای از جرایم مطلق بوده و صرف ارتکاب افعال مذکور، جرم محقق می شود و نیازمند نتیجه ای خاص نمی باشد.
جهت تحقق عنصر روانی این جرم، وجود عمد در رفتار مرتکب و آگاهی مرتکب به سری بودن داده ها و آگاهی به این موضوع که سامانه ای که به آن دسترسی می یابد سامانه ای است که در آن اطلاعات سری نگهداری می شود و همچنین در بند های ب و ج آگاهی به عدم صلاحیت و غیرصالح بودن افراد و یا عوامل بیگانه ضروری است.
جرم نقض تدابیر امنیتی سامانه های رایانه ای به قصد دسترسی به داده های سری
قانونگذار در ماده 4 قانون جرایم رایانه ای (م 732 ق.م.ا.ت) مقرر میدارد :
هرکس به قصد دسترسی به داده های سری موضوع ماده (۳) این قانون، تدابیر امنیتی سامانه های رایانه ای یا مخابراتی را نقض کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از بیست و پنج میلیون (۲۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا صد و پنجاه میلیون (۱۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
اگر مرتکب به قصد دسترسی به داده های سری درحال انتقال یا ذخیره شده، تدابیر امنیتی سامانه های رایانه ای یا مخابراتی را نقض کند، مشمول ماده 732 ق.م.ا.ت می شود. صرف نقض تدابیر امنیتی با احراز قصد خاص مرتکب (به قصد دسترسی به داده های سری) جرم ماده فوق محقق می شود.
جرم فراهم کردن غیرعمدی موجبات دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده
در این خصوص ماده 4 قانون جرایم رایانه ای (م 733 ق.م.ا.ت) مقرر میدارد :
چنانچه مأموران دولتی که مسؤول حفظ داده های سری مقرر در ماده (۳) این قانون یا سامانه های مربوط هستند و به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده ها یا سامانه های مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است بر اثر بی احتیاطی، بی مبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده ها، حاملهای داده یا سامانه های مذکور شوند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون (۱۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا صد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات و انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال محکوم خواهند شد.
برای تحقق جرم ماده فوق موارد ذیل شرط است :
1- مرتکب باید مامور دولتی باشد
2 – و مامور مسئول حفظ داده های سری یا سامانه باشد
3 – و قبلا آموزش لازم به مامور داده شده باشد. (یا داده های سری یا سامانه در اختیار مامور قرار گرفته است)
4 -و مامور تقصیر کند.
اگر مامور عمداً داده های سری را در اختیار افراد غیرصلاحیت دار قرار دهد، مشمول بند ب ماده 731 ق.م.ا.ت خواهد بود.
سلام – عالی بود بقیه جرایم رایانه ای رو هم قرار بدید