قانون حمایت از اطفال و نوجوانان

قانون حمایت از اطفال و نوجوانان در جلسه علنی روز سه شنبه ۹۹/۰۲/۲۳ تصویب شد و طی نامه شماره ۲۸۷۵۳ مورخ ۹۹/۰۳/۲۲ از سوی رییس جمهور ابلاغ گردید.

فصل اول – کلیات

ماده 1 : تعاریف و اصطلاحات

اصطلاحات به کار رفته در این قانون، به شرح زیر تعریف می‌شود:

  • الف) طفل : هر فرد که به سن بلوغ شرعی نرسیده است.
  • ب) نوجوان : هر فرد زیر هجده سال کامل شمسی که به سن بلوغ شرعی رسیده است.
  • پ) بی توجهی و سهل انگاری : کوتاهی در انجام تکالیفی از قبیل تأمین نیازهای اساسی و ضروری طفل و نوجوان با وظایف مربوط به حضانت، ولایت، قیمومت، وصایت، سرپرستی، تربیت، نظارت یا مراقبت از آنان توسط والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی یا هر شخصی که مکلف به آن است.
  • ت) سوءرفتار : هرگونه فعل یا ترک فعل عمدی که سلامت جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی طفل و نوجوان را در معرض خطر و آسیب قراردهد؛ از قبیل ضرب و جرح، محبوس کردن، سوء استفاده جنسی، توهین یا تهدید نسبت به طفل یا نوجوان در صورتی که جنبه تأدیبی نداشته باشد یا قراردادن او در شرایط سخت و غیر متعارف و یا خودداری از کمک به وی.
  • ث) بهره کشی اقتصادی : به کارگیری غیرقانونی طفل و نوجوان و با وادار کردن با گماردن او به کار یا خدمتی که از لحاظ جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی با نظر به وضعیت طفل و نوجوان برای وی مضر یا خطرناک باشد.
  • ج) معامله : خرید و فروش یا هرگونه اقدام غیرقانونی که به موجب آن طفل یا نوجوان در ازای پرداخت وجه یا امتیاز و سایر موارد در اختیار دیگری قرار می گیرد.
  • چ) فحشاء : هرگونه به کارگیری و یا وادار کردن طفل و نوجوان در فعالیتهای جنسی برای خود یا دیگری.
  • ح) مبتذل : هرگونه محتوا یا تصویری که دارای صحنه با صور قبیحه باشد.
  • خ) مستهجن : هرگونه محتوا اعم از صوتی یا تصویری که به صورت واقعی یا غیر واقعی بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد آمیزش – عمل جنسی یا اندام جنسی انسان است.
  • د) هرزه نگاری : تهیه و تولید هر اثری که محتوای آن بیانگر جذابیت جنسی طفل با نوجوان مانند برهنگی، آمیزش، عمل جنسی یا اندام جنسی باشد.
  • ذ) خطر شدید و قریب الوقوع : وضعیتی که حیات یا سلامت جسمی یا روانی طفل و نوجوان به شدت تهدید و در معرض آسیب قرار گیرد، به نحوی که مداخله فوری و چاره جویی را ایجاب نماید.

ماده 2 : شمول قانون

تمام افرادی که به سن هجده سال تمام شمسی نرسیده اند، مشمول این قانون می باشند.

ماده 3 : موجبات مداخله و حمایت قانونی از طفل و نوجوان

موارد زیر در صورتی که طفل یا نوجوان را در معرض بزه دیدگی یا ورود آسیب به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، اخلاقی، امنیت و یا وضعیت آموزشی وی قرار دهد، وضعیت مخاطره آمیز محسوب شده و موجب مداخله و حمایت قانونی از طفل و نوجوان می‌شود:

  • الف) بی سرپرستی طفل و نوجوان و یا بی توجهی و سهل انگاری در انجام وظایف قانونی و شرعی نسبت به آنان از سوی هر شخصی که مکلف به آن است؛
  • ب) ابتلای هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی به بیماری با اختلال های رفتاری، روانی یا شخصیتی و یا بیماری های جسمی واگیر صعب العلاج به تشخیص پزشکی قانونی؛
  • پ) زندانی شدن هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی؛
  • ت) ابتلاء هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی به اعتیادهای زیان آور نظیر مواد مخدر و روانگردان یا قمار؛
  • ث) قوادی و یا دائر یا اداره کردن مراکز فساد و فحشا توسط هر یک از والدین، اولیاء یا سرپرستان قانونی و یا اشتهار آنها به فساد اخلاق و فحشا؛
  • ج) خشونت مستمر والدین، اولیاء، سرپرستان قانونی و یا سایر اعضای خانواده نسبت به یکدیگر؛
  • چ) عدم اقدام برای ثبت واقعه ولادت یا عدم أخذ اسناد سجلی یا هویتی برای طفل یا نوجوان بدون عذر موجه؛
  • ح) باز ماندن طفل و نوجوان از تحصیل؛
  • خ) طردشدن طفل و نوجوان از سوی خانواده؛
  • د) کم توانی جسمی یا ذهنی طفل و نوجوان، ابتلای وی به بیماریهای خاص یا اختلال هویت جنسی؛
  • ذ) نقض قوانین جزائی توسط طفل یا ارتکاب جرم توسط نوجوان و یا استفاده از آنها در فعالیت های مجرمانه، واردشدن یا وارد کردن طفل و نوجوان در فعالیت هایی نظیر تکدی گری و قاچاق و همچنین اعتیاد آنان به مواد مخدر، روانگردان یا مشروبات الکلی؛
  • ر) هرگونه وضعیت زیانبار ناشی از فقر شدید، آوارگی، پناهندگی مهاجرت یا بی تابعیتی؛
  • ز) فرار مکرر از خانه یا مدرسه و ترک تحصیل از سوی طفل یا نوجوان
  • ژ) سوءرفتار نسبت به طفل و نوجوان و با بهره کشی از او.
فصل دوم – تشکیلات

ماده 4 : دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان قوه قضائیه

دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان قوه قضائیه به منظور ایجاد زمینه های همکاری با سایر نهادها، تهیه گزارش های موردی یا ادواری، انجام مطالعات و تحقیقات آماری و اطلاعاتی، پایش و ارزشیابی فعالیتهای دفاتر استانی و شهرستانی در خصوص اجرای این قانون در قوه قضائیه تشکیل می‌شود. واحدی از این دفتر در حوزه قضائی هر استان و تحت نظر رئیس کل آن حوزه تشکیل و مستقر می‌شود.